Unsay kaugmaon sa atong mga anak?

Piniliay na usab! Wala pa gani magsugod ang “campaign period,” mibaha na sa atong radyo ug telebisyon ang mga propaganda sa mga politiko. Kon tuohan ta kining ilang propaganda, bisan kinsa kanila makadala gayod sa atong nasud ngadto sa kalamboan.
Apan dili ba nga sa miaging piniliay, ang susama nga mga pasalig ato na man nadungog? Hain na man ang ilang mga gisaad? Nganong mas lisod man ang atong kahimtang karon kon itandi sa atong kahimtang niadtong dekada 90?
Simple lang ang tubag sa maong mga pangutana: 90% sa mga politiko dili manuko sa pag-ilad kanato. Ang ila lang kaugalingon interes ang ilang ipatigbabaw kon sila makahupot na sa gahom. Dili na kinahanglan mohatag og kwenta o husay sa ilang pagpangagamhanan ubos sa katarungan nga gibayran na ang kinabag-an kanato dihang midawat kita sa salapi isip bugti sa atong boto. Kanang mga hinabang, sama sa lungon, pa ospital, tambal, ug uban pa, paagi kana sa pagpalit sa boto. Sa ato pa nabayran ka na. Ayaw na pangita og performance.
Apan dili ba nga ang kwarta nga ilang gigamit sa pagpalit sa boto kinawkaw ra man gihapon sa pundo sa gobierno? Buhis ra gihapon sa katawhan. Mibati kitag utang kabubot-on sa mga politiko nga mitabang kanato, pero ang kwarta nga ilang gigamit gikan ra gihapon sa buhis nga atong gibayad. Mas daku pa man gani ang mipaingon sa ilang bulsa kay sa ilang gigamit paghaylo sa atong suporta.
Aduna pa bay paglaum aron mahaw-as kita gikan sa kuko niining mga mapahimuslanong politiko? Makabaton pa kaha kita og mga lider nga gahunahuna sa kaayohan sa kinabag-an? Gihagit namo ang tanan sa pagpamalandong sa dili pa mopili kon kinsa ang botohan karong Mayo 10, 2010. Tubaga kining mga mosunod nga pangutana isip gabayan sa pagpili:
1. Kon kini nga politiko nakahupot na og posisyon, unsa man ang iyang nahimo? Hapsay ba ang pamaagi o sistema sa iyang administrasyon? Migamit ba siya sa gahom o koneksyon aron maka pabor ang iyang negosyo (e.g. BW resources stock trading o C5 road funding)? Giipit ba ang mga negosyo sa kontra partido ug naghatag og pabor ngadto sa mga malakas?
2. Kini nga lider aduna bay “political will”? Sa atong pinulongan adunay bay “bayag” nga mapatuman ang balaod sa walay pagpihig. Nagpabuta-buta ra ba kini sa mga kalapasan sa iyang mga kauban sa partido (e.g. armas sa mga Ampatuan)? Hapsay ba ang dagan sa trapiko o nagtugot ba nga bisan asa lang muhonong ang mga sakyanan, o mopiyong lang sa mga paglapas sa mga balaod trapiko?
3. Pabor ba kini nga politiko sa mga lihok nga maghatag og ekonomikanhong kusog sa kinabag-an? Pananglitan, pabor ba kini nga politiko nga himoong kooperatiba ang sistema sa panubig o water district sa inyong dapit? O supak ba siya kay mawad-an na unya siya og milking cow ug kaloklokang posisyon sa iyang mga bata-bata?
4. Nangita ba siya og pamaagi nga makadani og mga negosyo nga mapundar sa atong lugar aron makabaton og trabaho ang katawhan? O naninguha ba hinoun siya nga kilkilan ang kinsa man nga negosyante nga musolod sa iyang teritoryo? (e.g. Hanjin shipbuilding project.)
5. Nagtuo ba kini nga lider nga siya lang ug ang iyang pamilya ang may katakus ug katungod nga mohupot sa renda sa pangagamhanan (practitioner of political dynasty)? Kini nga mga klase sa politiko hakog sa gahom ug mao ray gilantaw ang pagpatambok sa ilang bulsa kon anaa na sa gahom.
6. Migasto ba og daku kini nga politiko sa iyang kampanya? Kinsa man karon sa mga milansad ang mipabaha sa propaganda diha sa radyo o telebisyon? Wala ba kamo makabantay nga adunay midagan karon sa pagka presidente nga sobra na sa tuig ang pagpangampanya? Ug karon nga haduol na ang eleksyon, mipabaha pa gayod sa walay bahar-bahar sa iyang propaganda. Pangutana: kon makadaug kini nga kandidato, ayaw ingna nga dili niya bawi-on ang daku niyang gasto diha sa mga transaksyon nga pabor sa iyang negosyo. Congressman o senador pa lang gani mikabat na man sa P 6.2 bilyones ang balor sa proyekto sa gobierno nga mibenipisyo sa iyang negosyo.
Ang pagbotar usa ka sagrado nga katungod. Gamita kini uban sa husto nga pagpamalandong. Ayaw ibugti kining sagrado nga katungod sa pipila lang ka pesos. Hunahunaa ang kaugmaon sa atong nasud, sa katawhang Pilipino. Huna-hunaa ang kaugmaon sa atong mga anak, ug sa ilang mga anak! (ibdaba 1/25/2010)